Piekerstoornis

Klachten

Als er sprake is van een piekerstoornis dan heb je in ieder geval last van de twee volgende klachten: overmatige angst of spanning en bezorgdheid. Om te kunnen spreken van een piekerstoornis moeten deze klachten langere tijd, tenminste zes maanden, aanhouden.

Een piekerstoornis kenmerkt zich niet alleen door angst en bezorgdheid. Vaak zijn er ook lichamelijke klachten, zoals lichamelijke onrust, spierspanning of vermoeidheid. Daarnaast uiten de angstklachten zich in je dagelijkse leven, bijvoorbeeld in besluiteloosheid of geen keuzes kunnen maken en vermijding van je dagelijkse verantwoordelijkheden

De angstklachten zijn vrijwel continu aanwezig en heel moeilijk te beïnvloeden door rede of goed bedoelde adviezen uit je omgeving. Er lijkt niets te zijn dat je zorgen kan wegnemen en elk idee van een ander roept nieuwe vragen of twijfels bij je op. Naast overmatige angst en bezorgdheid kunnen meerdere van onderstaande klachten op de voorgrond treden:

• Lichamelijke onrust – Je bent rusteloos, opgewonden of snel geïrriteerd
• Vermoeidheid – Je voelt je moe, lusteloos en hebt weinig energie
• Concentratieproblemen – Je hoofd zit vol, je kunt je gedachten niet bij zaken houden en gesprekken zijn moeilijker te volgen
• Prikkelbaarheid – Je bent snel geïrriteerd, bent kortaf of hebt een kort lontje
• Spierspanning – Je hebt gespannen nekspieren, last van je rug en hoofdpijn
• Slaapproblemen – Je hebt moeite met inslapen, ligt in bed te woelen en te malen

Heb je last van bovenstaande of soortgelijke klachten en vraag je je af of je last hebt van een piekerstoornis? Je bent niet alleen.

Oorzaken

Bij het ontstaan van een piekerstoornis zijn net als bij andere psychische problemen meerdere oorzaken betrokken. Hierin spelen zowel biologische, psychische als sociale factoren een rol: ‘het biopsychosociaal model’.  De mate waarin deze factoren bijdragen aan het ontstaan van een depressie verschillen van persoon tot persoon.

Bij je behandeling is het belangrijk dat al deze oorzaken aandacht krijgen, zodat je samen met je behandelaar aan de dieperliggende oorzaken van je klachten kunt werken.

Gevolgen

Een piekerstoornis ziet er bij iedereen anders uit. De klachten en problemen kunnen verschillen in ernst en duur. Als je lijdt aan een piekerstoornis heb je last van een ondraaglijke bezorgdheid en twijfelzucht. Je gedachten worden overheerst door het idee dat alles misgaat, doemscenario’s spoken de hele dag door je hoofd. Daarnaast ben je vrijwel continu gespannen en angstig. Door deze klachten ben je ernstig beperkt in je sociaal en maatschappelijk functioneren.

Als je last hebt van een piekerstoornis heb je de neiging om je dagelijkse verantwoordelijkheden te vermijden vanuit angst. Soms is het al te moeilijk om de deur uit te gaan, naar je werk te gaan of boodschappen te doen en raak je steeds meer geïsoleerd van je omgeving. Omdat het piekeren dag en nacht door gaat kan je slaap verstoord raken, waardoor je langzaam uitgeput raakt.

Voor familie en geliefden zijn de gevolgen vaak groot. Los van dat het moeilijk is voor mensen om je heen om jou te zien lijden, kan leven met iemand met een piekerstoornis zwaar en belastend zijn. Vanuit je angst en bezorgdheid blijf je bijvoorbeeld vragen stellen aan de mensen om je heen zonder dat je daardoor gerustgesteld wordt. Ook kun je aanhoudend dingen gaan controleren om er zeker van te zijn dat het goed gaat met anderen. Partners en familie gaan zich vaak machteloos voelen omdat ze je niet kunnen helpen. Het is erg belangrijk dat mensen uit je omgeving ondersteuning krijgen bij het omgaan met hun gevoelens van machteloosheid, zodat jullie op een goede manier met de klachten kunnen omgaan.

Heb je last van bovenstaande of soortgelijke klachten en vraag je je af of je last hebt van een piekerstoornis? Je bent niet alleen.

Behandeling

Er zijn verschillende vormen van behandeling die bewezen effectief zijn voor een piekerstoornis. Bij alle behandelingen is het contact, de relatie met je behandelaar, de bepalende factor of de gesprekken helpen of niet. In deze relatie is vertrouwen nodig, zodat je dingen kunt bespreken die je moeilijk vindt en er dingen gezegd kunnen worden die niet makkelijk zijn om te horen.

Behandelvormen

Onze behandelingen richten zich niet enkel op vermindering van je klachten en problemen. Samen met jou onderzoeken we de onderliggende oorzaken, zodat je de handvatten krijgt om tot duurzaam herstel te komen. Wij bieden de volgende bewezen effectieve behandeling bij een piekerstoornis:

• Cognitieve gedragstherapie – Beperkende overtuigingen uitdagen en helpende overtuigingen formuleren
• Metacognitieve therapie – Onderzoek je piekergedrag en leer deze uit de weg te gaan

Wil je weten welke online behandeling het beste bij jou past?

Vóórkomen

Een piekerstoornis, ofwel een gegeneraliseerde angststoornis, komt erg veel voor. Eén op de tweeëntwintig (4,5%) van alle volwassen heeft ooit in zijn of haar leven last gehad van een piekerstoornis. Eén op de achtenvijftig Nederlanders had zelfs afgelopen jaar last van een piekerstoornis. Dat is 1,7% van de bevolking.

Een piekerstoornis komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Van alle Nederlandse vrouwen krijgt 5,4% ooit te maken met een piekerstoornis tegenover 3,6% van alle mannen in Nederland.

Een piekerstoornis ontstaat gemiddeld rond de leeftijd van twintig jaar en komt meer voor bij ouderen dan bij jongeren.

Beloop

Meestal ontstaan de angstklachten geleidelijk en zonder duidelijke reden. Misschien heb je gemerkt dat je je hele leven al sneller nerveus of gespannen bent dan anderen. Soms ontstaan de klachten na een specifieke gebeurtenis zoals stress op je werk, een verlieservaring of na een lichamelijke ziekte. Een piekerstoornis gaat over het algemeen niet vanzelf over, maar is wel goed te behandelen.

Bronnen:
R. de Graaf, M. ten Have, S. van Dorsselaer. NEMESIS 2: De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking (2010);
www.hersenstichting.nl